kunst & de landbouwtransitie

Tijdens mijn stage bij Wij.land onderzocht ik welke rol kunst en verbeelding kunnen spelen in de transitie van gangbare landbouw naar regeneratieve landbouw. In deze blog neem ik je mee in mijn antwoord op die vraag.

Over de landbouwtransitie

Volgens Paul Hawken is het doel van de landbouwtransitie:

Het herstellen van de gezondheid, veiligheid en welzijn van de mens, de levende wereld en rechtvaardigheid.

Hij zegt dat als we de klimaatcrisis willen oplossen, we de acute behoeften van mensen moeten aanpakken. En als we het landschap willen veranderen, zullen we onze overtuigingen en ons handelen moeten veranderen.

Hoe kan je mensen beïnvloeden om hun overtuigingen en handelen te veranderen? Ik doorzocht het internet en kwam uit op het volgende:

Door hen te inspireren.

Over inspiratie

De betekenis van het woord ‘inspiratie’:

• Spirare = Latijn voor blazen of ademen. Inspirare betekent dus inblazen of inademen.
• Spirit = geest/ziel.

-> In-spiratie = In-ademen van de geest

Als je geïnspireerd bent geraakt, heeft iets uit het onbewuste, het bewuste deel van je hersenen bereikt.

Het woord heeft een tweevoudig gebruik:

• De actie van het inademen (het geïnspireerd raken)
• De actie van het aanblazen (het inspireren van andere mensen)

Het mooie van inspiratie is dat het werkt als een sterke drijfveer. Het creëert intrinsieke motivatie en zet je aan tot actie, verandering van de status quo. Het geeft je energie!

Hoe werkt de actie van het aanblazen?

Hoe kan je anderen inspireren? Het lastige is dat je dit niet kan plannen. Het kan niet je doel zijn om anderen te inspireren omdat je geen controle hebt over andermans brein.

Er is gelukkig al veel onderzoek gedaan naar hoe je mensen kan meenemen in je droom. Hoe je mensen kan aanzetten tot positieve actie. Hoe je hen kan inspireren.

Inspirationele leiders:

• Zijn benaderbaar
• Geloven in anderen
• Betrekken iedereen
• Zijn het rolmodel

Daarnaast hebben ze duidelijk voor ogen WAAROM ze doen wat ze doen. Ken je de gouden cirkel van Simon Sinek al?

Als het waarom wordt gecommuniceerd, kunnen mensen zich bij die droom aansluiten en kan je ze veel makkelijker meenemen in alles wat je doet. Ze kunnen zich geïnspireerd voelen om ook een steentje bij te dragen, omdat ze geloven in de missie.

Ook bij de landbouwtransitie is het dus van belang dat mensen die intrinsieke motivatie voelen om eraan bij te dragen.

Wij.land is al goed bezig met het inspireren van mensen en het aanzetten tot actie. Wij.land gelooft in de boer als landschapsbeheerder en biedt een luisterend oor, betrekt allerlei partijen en zit samen om de tafel, is benaderbaar en geeft het goede voorbeeld. Hun kantoor is in een schuur op een boerenerf, en regelmatig staan ze zelf in de wei met een schep in hun hand om heggen of bomen te planten.

Maar hoe kan kunst dan een rol spelen in de missie om over te stappen op regeneratieve landbouw?

Kunst kan mensen inspireren. En om kunst te maken is ook inspiratie nodig. Je kan een kunstwerk zien als een vertaalslag door de kunstenaar. De kunstenaar is erin getraind om dingen die niet zo duidelijk aan de oppervlakte liggen, op te merken en dit naar voren te brengen. Zo kunnen andere mensen toch een beeld krijgen van de niet zo geziene wereld, het onbewuste. Met hun kunst kunnen ze gevoelens opwekken en mensen aan het denken zetten, waardoor er weer ruimte ontstaat om bepaalde overtuigingen en vastgeroeste ideeën in twijfel te trekken. Kunstenaars kunnen dus een unieke rol spelen in het zichtbaar maken van de onderstroom en daarmee het gesprek weer aanwakkeren.

Kunstenaars maken veel gebruik van hun verbeeldingskracht. Ze raken geïnspireerd en er ontstaat een beeld in hun hoofd dat ze willen uitwerken. Het uitwerken kan via allerlei soorten media. Daarom zijn er ook zo veel verschillende kunstvormen.

Over verbeelding

Het gebruik maken van verbeelding, dat is niet alleen weggelegd voor kunstenaars; dat kan iedereen. Het is ..

.. het vermogen van de geest om mentale beelden, concepten en ideeën te creëren die niet direct aanwezig zijn in de zintuiglijke waarneming.

Verbeeldingskracht kan gezien worden als mentale spier die je kan trainen. Het gebeurt constant, maar kan ook actief worden ingezet. Uitvinders en topsporters maken hier bijvoorbeeld veel gebruik van. Ze visualiseren in hun hoofd de gewenste uitkomst en werken daar dan naartoe.

Twee bekende uitspraken van Einstein zijn dan ook:

Verbeelding is belangrijker dan kennis, want kennis is beperkt tot alles wat we nu weten en begrijpen, terwijl verbeelding de hele wereld omvat en alles wat ooit zal zijn.”

“Logica brengt je van A naar B, verbeelding brengt je overal.”

Waar ik met mijn verhaal naartoe wil, is dat we voor het inspireren en meekrijgen van mensen door middel van kunst/verbeelding, niet alleen hoeven te denken aan het inschakelen van kunstenaars. We kunnen ook inspelen op de verbeeldingskracht en creatiekracht die ieder mens in zich heeft.

Uiteindelijk kwam ik op zes manieren waarop we verbeelding een rol kunnen laten spelen in de landbouwtransitie

De uitkomst

Na de presentatie van deze ideeën aan mijn collega’s deed ik een visualisatieopdracht met ze. Ik liet hen zich inbeelden hoe ze het boerenlandschap voor zich zagen, als ALLES mogelijk was. Hoe ziet het veenweidelandschap van je dromen eruit? Waarom werk je bij Wij.land, waar werk je naartoe?

Er ontstond een mooi gesprek na afloop. Een opening om samen opnieuw na te denken over hun visie.

Misschien was dat wel het belangrijkste wat ik mee kon geven: vergeet niet dat je altijd je verbeeldingskracht kan inzetten! En dat die verbeelding een opening kan zijn voor bijzondere gesprekken. Misschien blijkt dan dat ieders wens helemaal niet zo conflicterend is als het in eerste instantie leek.